Odpowiedzialność osobista członka zarządu jest — z punktu widzenia samego zainteresowanego zainteresowanych — bardzo istotnym elementem planowania procesów restrukturyzacji i upadłości. W tym artykule przedstawiamy w zarysie zakres zagadnienia.

Zapoznaj się także z naszymi pozostałymi publikacjami. Opisujemy prawne, ekonomiczne i biznesowe uwarunkowania restrukturyzacji. Ich spis znajdziesz tutaj.

Pełną treść ustawy „Prawo restrukturyzacyjne” można znaleźć tutaj. Upadłość przedsiębiorcy reguluje ustawa „Prawo upadłościowe” dostępnej w całości tutaj.

Spółki kapitałowe

Spółki kapitałowe w odróżnieniu od spółek osobowych posiadają osobowość prawną. Jest to cecha, która pozwala spółce (konstrukcji prawnej) na bycia podmiotem praw i obowiązków oraz dokonywania w czynności prawnych. Mówiąc wprost, czynności rozporządzania mieniem, czyli nabywania, zbywania oraz zaciągania zobowiązań.

Do spółek kapitałowych należą:

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
spółka akcyjna
spółka komandytowo-akcyjna
prosta spółka akcyjna.

W imieniu spółki decyzje podejmuje zarząd, a personalnie członkowie zarządu. Dotyczy to jednakowo sfery wewnętrznej — tj. prowadzenia spraw biznesowych oraz zewnętrznej — tj. reprezentacji w relacjach z innymi podmiotami. Obowiązki te są odpłatne z tytułu pełnionej w zarządzie funkcji.

Odpowiedzialność osobista członka zarządu

Konstrukcja spółki kapitałowej zakłada odpowiedzialność wspólników do wysokości ich wkładu majątkowego. Jednakże bilans spółki obejmuje nie tylko kapitały własne, ale też zobowiązania, które w praktyce zazwyczaj są wyższe od kapitału własnego spółki. Z natury rzeczy zobowiązania mogą w pewnej chwili przewyższać także majątek podmiotu, stawiając pod znakiem zapytania jego wypłacalność.

Z tego też względu ustawodawca przewiduje odpowiedzialność osobistą członka zarządu. Oznacza to przyjęcie w ciężar swojego majątku osobistego zobowiązań spółki. Dłużnik odpowiada w nieograniczony sposób, zarówno majątkiem bieżącym jak i tym uzyskanym w przyszłości.

Dotyczy to całości zobowiązań spółki za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie obowiązków bądź w przypadku wystąpienia kłopotów finansowych spółki kapitałowej, a wraz z nimi niewypłacalności podmiotu. Ponadto, członek zarządu ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone spółce, a powstałe na skutek działania lub zaniechania członków zarządu sprzecznego z prawem lub postanowieniami umowy spółki.

Na podstawie przepisów ordynacji podatkowej należy wyodrębnić także odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki kapitałowej, za które także odpowiadają w pełni solidarnie członkowie zarządu tejże spółki.

Odpowiedzialność członka zarządu, o której mowa w powyżej wskazanych przepisach obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich funkcji członka zarządu.

Odpowiedzialność subsydiarna

Odpowiedzialność, o której mowa powyżej definiowana jest jako „subsydiarna”, czyli pomocnicza lub zastępcza. Jej konstrukcja pozwala egzekwować roszczenia z indywidualnych majątków poszczególnych osób zasiadających w gronie członków zarządu. Dzieje się tak po wcześniejszym wykazaniu, że sama spółka nie jest w stanie zaspokoić roszczeń. Ponieważ nie posiada majątku wystarczającego na spłacenie długu,

Problem granic odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki odgrywa kluczową rolę przede wszystkim w wymiarze praktycznym.

Z jednej strony musi wystąpić przesłanka braku środków na spłatę zobowiązań po stronie spółki.
Z drugiej za zobowiązania odpowiadają tylko te osoby, które były członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania.

Oczywiście, fakt, że członek zarządu jest jednocześnie wspólnikiem nie ma wpływu na ograniczenie jego zobowiązań z tytułu pełnionej funkcji.

Wierzyciel spółki, który dochodzi swego roszczenia od członka zarządu spółki nie jest zobowiązany udowodnić, że wyczerpał wszystkie możliwe sposoby egzekucji. Wystarczy, że jeden ze sposobów egzekucji prowadzony wobec spółki okazał się bezskuteczny.

Odpowiedzialność osobista członka zarządu — jak się od niej uwolnić?

Podstawowym sposobem uwolnienia się członka zarządu od odpowiedzialności osobistej jest zgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Alternatywnie otwarcie dla niej postępowania restrukturyzacyjnego przez Sąd, lub też zatwierdzenie układu. Alternatywnym jest wykazanie, że pomimo niezgłoszenia wniosku ogłoszenie upadłości lub otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego we właściwym terminie, wierzyciel nie poniósł szkody.

Doradca restrukturyzacyjny

Odpowiedzialności osobistej można uniknąć, gdy odpowiednio wcześnie zostanie zorganizowany proces restrukturyzacyjny lub upadłościowy. Jest to kwestia świadomego planowania posunięć.

Dlatego, jeżeli Twoja firma przechodzi przez okresowe kłopoty, boryka się ze spadkiem zysków, wzrostem kosztów lub innymi perturbacjami — nie czekaj, aż będzie za późno. Zapraszamy do naszego biura w Krakowie. Skontaktuj się z naszą kancelarią bezpośrednio pod numerem telefonu 881 927 832 lub pod adresem biuro@restrukturyzacja.legal Adres naszego biura to Łąkowa 25A/1, 31-443 Kraków