Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika
Pojęcie „restrukturyzacja zobowiązań dłużnika” można definiować jako działanie (działania) ukierunkowane na umożliwienie dłużnikowi wykonania jego zobowiązań i zaspokojenie roszczeń wierzycieli w jak największym wymiarze (a tym samym uchronienie tegoż dłużnika przed upadłością, która jest niejako rozwiązaniem ostatecznym).
Otwarty katalog sposobów restrukturyzacji zobowiązań dłużnika (tzw. podstawowych) ustawodawca zawarł w art. 156 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 243 z późn. zm.):
1/ odroczenie terminu wykonania,
2/ rozłożenie spłaty na raty,
3/ zmniejszenie wysokości,
4/ konwersja wierzytelności na udziały lub akcje,
5/ zmiana, zamiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność
– wskazując jednocześnie, iż propozycje układowe mogą wskazywać jeden lub więcej sposobów restrukturyzacji.
Odroczenie terminu zobowiązania
Odroczenie terminu wykonania zobowiązania oznacza ustalenie nowego terminu wykonania tegoż. Jaka będzie to data, zależy de facto wyłącznie od woli wierzycieli oraz postawy dłużnika (przejawiającego większą lub mniejszą determinację w dążeniu do wywiązania się z ciążących na nim zobowiązań). Warto mieć przy tym na uwadze, że już samo otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego powoduje, że zobowiązania dłużnika nie mogą być egzekwowane, dlatego też zasadnym jest, aby nowy termin wykonania zobowiązania (definiowany jako konkretna data, okres, lub też determinowany przez konkretne zdarzenie), oznaczał datę odpowiednio odległą, przypadającą po uprawomocnieniu się postanowienia o zatwierdzeniu układu. Odroczenie powinno nastąpić w granicach rozsądku i być precyzyjnie określone.
Rozłożenie spłat na raty
W przypadku restrukturyzacji zobowiązania poprzez rozłożenie spłat wierzytelności na raty, kluczowe jest dokładne określenie w propozycji układowej terminów spłat oraz wysokości poszczególnych rat. Ustawa nie przewiduje limitu rat, na które może (albo powinna) być rozłożona spłata. Decydujące w tym zakresie są (podobnie jak przy odroczeniu terminu wykonania zobowiązania) wola wierzycieli oraz cel postępowania restrukturyzacyjnego i zasady współżycia społecznego. Raty mogą być równej wielkości, mogą także wzrastać; mogą przypadać do spłaty w równych okresach lub przeciwnie – być wyznaczone z różną częstotliwością. W tym zakresie istotną rolę odgrywa typ prowadzonej przez dłużnika działalności gospodarczej – w niektórych branżach, czy obszarach działalności dochód (jego wysokość) zależy od takich czynników, jak chociażby pora roku, czy szczególne zdarzenia w ciągu roku np. święta. Uwzględnienie powyższych czynników w regule rozłożenia rat czy określeniu ich wysokości, w sposób oczywisty zwiększa szanse wierzycieli na uzyskanie przysługujących im należności.
Zmniejszenie wysokości zobowiązań
Redukcja wysokości zobowiązań – konstrukcja zbliżona do zwolnienia z długu – oznacza w praktyce częściowe ich umorzenie. Zobowiązanie może być zmniejszone o wartość wskazaną procentowo, kwotowo, albo w formie ułamkowej. Najistotniejsze jest, aby określenie zakresu zmniejszania było precyzyjne, a skutki tej propozycji układowej zrozumiałe dla wszystkich uczestników postępowania restrukturyzacyjnego (należy dochować zasady równego traktowania wierzycieli). Zmniejszenie sumy zobowiązań może prowadzić do całkowitego ich umorzenia – jednak nie zawsze w odniesieniu do wszystkich zobowiązań, a do określonej ich grupy (np. całkowite umorzenie odsetek od zobowiązań pieniężnych). Ten sposób restrukturyzacji zobowiązania dłużnika jest najtrudniej osiągalny bowiem w interesie każdego wierzyciela pozostaje odzyskanie przysługujących mu należności (w jak największej części). Najczęściej spotykanym rozwiązaniem jest zmniejszenie wysokości zobowiązania poprzez umorzenie niektórych zobowiązań ubocznych np. kar umownych, czy odsetek. Restrukturyzacja zobowiązań poprzez zmniejszenie wysokości zobowiązania jest jedną z najczęstszych propozycji układowych pojawiających się w postępowaniach.
Konwersja wierzytelności na akcje albo udziały
Kolejny sposób restrukturyzacji zobowiązań stanowi konwersja wierzytelności (bądź jej części) na akcje albo udziały dłużnika (akcje albo udziały w restrukturyzowanej spółce komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej, europejskiej). Konwersja wierzytelności to konstrukcja zbliżona do potrącenia wierzytelności. Równocześnie konieczne jest spełnienie warunków związanych z podwyższeniem kapitału i objęciem udziałów lub akcji. Układ wraz z odpisem prawomocnego postanowienia o jego zatwierdzeniu stanowi podstawę wpisu podwyższenia kapitału zakładowego do Krajowego Rejestru Sądowego, zatem treść propozycji układowej musi odnosić się do wszelkich kwestii koniecznych dla skutecznego podjęcia uchwały w przedmiocie podwyższenia kapitału oraz zawierać elementy konieczne wniosku o wpis takiego podwyższenia do Rejestru. Ustawodawca w art. 156 ust. 6 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne szczegółowo wymienia elementy, jakie winna zawierać propozycja układowa obejmująca ten sposób restrukturyzacji. Konwersja wierzytelności jest rozwiązaniem korzystnym z punktu widzenia wierzycieli, pozwala bowiem na uzyskanie przezeń realnego wpływu na działalność prowadzoną przez dłużnika oraz udział w wypracowanych zyskach.
Zmiana, zamiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność
Ostatnim z wymienionych przez ustawodawcę (podstawowym) sposobem restrukturyzacji zobowiązań dłużnika jest zmiana, zamiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego wierzytelność (przy czym chodzi zarówno zabezpieczenie rzeczowe, jak i osobowe). Zmiana musi dotyczyć wszystkich wierzytelności lub wszystkich wierzytelności z danej grupy. Dopuszcza się również możliwość ustanowienia nowego zabezpieczenia (na obciążonym już składniku majątku dłużnika, o ile jego wartość to uzasadnia, jak też na innych jego rzeczach lub prawach), jak też przeniesienie zabezpieczenia z majątku restrukturyzowanego dłużnika na majątek osoby trzeciej, która wyraża zgodę na udzielenie zabezpieczenia wykonania układu w takiej formie. Przeniesienie zabezpieczenia to rozwiązanie umożliwiające spieniężenie rzeczy lub prawa, co pozwala na spłatę wierzycieli układowych. W ramach tej propozycji możliwe jest rozszerzenie istniejącej hipoteki zabezpieczającej konkretnego wierzyciela na innych wierzycieli układowych. W takim przypadku treść układu zastępuje umowę o ustanowienie hipoteki, określa także zakres zabezpieczenia poszczególnych wierzytelności.
Inne formy restrukturyzacji zadłużenia
Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika jest otwartym katalogiem rodzajów restrukturyzacji. Oznacza, że dopuszczalne są inne – poza wymienionymi w art. 156 ust. 1 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne – sposoby restrukturyzacji. Wszystko zależy od pomysłowości stron postępowania restrukturyzacyjnego, przy czym podkreślenia wymaga, że powinny być to sposoby przede wszystkim dopuszczalne przez prawo (w znaczeniu ogólnym, jak i ścisłym – rozumiane jako Prawo restrukturyzacyjne), a także uwzględniające cele i zasady postępowania restrukturyzacyjnego. W art. 157 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne i kolejnych przepisach ustawodawca wskazał przykłady dodatkowych sposobów restrukturyzacji, w szczególności: zaspokojenie z zysku restrukturyzowanego przedsiębiorstwa, układ likwidacyjny oraz przejęcie części majątku przez wierzycieli.
Mateusz Ładyga – doradca restrukturyzacyjny
Jeżeli masz pytania, poszukujesz doradcy restrukturyzacyjnego w Małopolsce i potrzebujesz wsparcia w zakresie restrukturyzacji to zapraszam do kontaktu. Wspieramy przedsiębiorców w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacji.
Kancelaria doradcy restrukturyzacyjnego Mateusz Ładyga
Doradca restrukturyzacyjny nr licencji 781
Adres: ul. Łąkowa 25A/1, 31-443 Kraków, małopolska
Numer kontaktowy: +48 881 927 832
E-mai: biuro@restrukturyzacja.legal
www.restrukturyzacja.legal
Zapraszamy także do odwiedzenia naszej strony, na której szczegółowo opisujemy w jakim zakresie możemy pomóc https://restrukturyzacja.legal/restrukturyzacja/