Test zaspokojenia to nowe narzędzie oceny propozycji układowych w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Polski system prawny, zgodnie z warunkami dyrektywy 2019/1023, przygotowuje się do implementacji kolejnego rozwiązania. Tym razem jest to wprowadzenie tzw. testu zaspokojenia, który ma wejść w życie w roku 2024. Jaka jest jego rola i mechanizm działania?
Zapoznaj się także z naszymi pozostałymi publikacjami. Opisujemy prawne, ekonomiczne i biznesowe uwarunkowania restrukturyzacji. Ich spis znajdziesz tutaj.
Test zaspokojenia — czym jest?
Test zaspokojenia ma służyć odpowiedzi na pytanie, jaki scenariusz spłaty wierzytelności jest lepszy. Czy warto kontynuować proces restrukturyzacji, czy też lepiej przedsiębiorstwo dłużnika sprzedać w całości, a może zwyczajnie wyprzedać aktywa w ramach upadłości? W pewnym sensie to nic nowego, ponieważ każdy wierzyciel, dłużnik czy doradca restrukturyzacyjny zadaje sobie to pytanie. Nowością jest sformalizowanie tego procesu i nadanie mu przez to obiektywnych ram. Jednak niesie to ze sobą pewne konsekwencje.
Test zaspokojenia — nowe brzmienie ustawy
Stosownie do powyższego, nowelizacja ustawy przyjmuje to rozwiązanie w następujący sposób:
„Art. 10a 1. Nadzorca lub zarządca sporządza test zaspokojenia, który zawiera:
- wycenę wskazującą metody i założenia przyjęte w trakcie jej sporządzania, która obejmuje:
- wartość przedsiębiorstwa dłużnika przy założeniu realizacji planu restrukturyzacyjnego i kontynuacji działalności gospodarczej przez dłużnika;
- wartość majątku dłużnika przy założeniu ogłoszenia jego upadłości i sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości oraz odstąpienia od sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości i sprzedaży poszczególnych składników majątku. Jeżeli składniki majątku dłużnika są obciążone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską lub innymi prawami i skutkami ujawnienia praw i roszczeń osobistych, w wycenie należy oddzielnie podać, które z tych praw pozostają w mocy po sprzedaży w postępowaniu upadłościowym, a także ich wartość oraz wartość składników majątku nimi obciążonych.
- informację o przewidywanym stopniu zaspokojenia wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem, w postępowaniu upadłościowym, które byłoby prowadzone wobec dłużnika, zawierającą następujące dane:
- wartość majątku dłużnika, o której mowa w pkt 1 lit. b),
- przewidywany czas trwania postępowania upadłościowego oraz przewidywaną wysokość kosztów postępowania upadłościowego oraz innych zobowiązań masy upadłości,
- kategorię, w której w postępowaniu upadłościowym byliby zaspokajani wierzyciele stanowiący grupy reprezentujące odrębne kategorie interesu;
- ocenę, czy wierzytelności objęte układem będą zaspokojone w większym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu, czy w postępowaniu upadłościowym.”
Test zaspokojenia i wycena przedsiębiorstwa
Punktem ciężkości postępowania staje się w związku z tym wycena przyszłej wartości przedsiębiorstwa w restrukturyzacji. To właśnie ta kalkulacja ma być punktem odniesienia dla alternatywnych kierunków, tj. wyceny sprzedaży całego przedsiębiorstwa lub wyprzedaży jego składników majątku. Łatwo zauważyć słabe strony tego założenia. Wycena wartości przedsiębiorstwa w przyszłości z definicji zakłada przyjęcie jego hipotetycznych wskaźników finansowych oraz odniesienie ich do nieznanych, zewnętrznych warunków rynkowych. Cena nie wynika wyłącznie z wartości samej firmy, ale też ze stanu gospodarki w sensie ścisłym. Prostym przykładem jest wycena nieruchomości, gdzie występuje prosty związek pomiędzy wysokością stóp procentowych a jej rynkową wartością.
W jaki sposób dokonać wyceny w takich okolicznościach? Prawdopodobnie należałoby przyjąć podejście scenariuszowe w ramach tzw. analizy wrażliwości. Stosuje się tę metodę w planowaniu inwestycyjnym. Uwzględnia ona możliwą zmienność czynników i ich dynamiczny wpływ na rentowność projektu. Jednakże, gdyby przyjąć taką optykę, to pozostaje otwarte pytanie, który ze scenariuszy przyjąć jako najbardziej prawdopodobny i dlaczego?
Warianty wyceny przedsiębiorstwa w upadłości
Ustawodawca wprowadza również wymóg wycen alternatywnych w przypadku upadłości przedsiębiorcy. W tym scenariuszu mamy rozważyć dwie opcje:
- sprzedaż przedsiębiorstwa w całości oraz
- sprzedaż składników majątkowych przedsiębiorstwa.
Rozróżnienie to zakłada, że przedsiębiorstwo w całości ma inną, w domyśle — większą, wartość od jego inwentarza. Jest tak, jeśli przyjmiemy, że przedsiębiorstwo to suma zorganizowanych procesów, które generują przychody wyższe niż koszty ich nabycia. Tymczasem cechą przedsiębiorstw w upadłości jest nie tylko niewypłacalność, czyli brak możliwości obsługi długu, ale też nierentowność, czyli generowanie strat. Co do zasady firma, która nie jest zyskowna nie może być więcej warta, aniżeli suma jej składników majątkowych. Przynajmniej na wolnym rynku.
Nowa zasada restrukturyzacji
Jakie praktyczne przełożenie ma nadchodząca nowelizacja ustawy prawo o restrukturyzacji? Czas i praktyka obrotu gospodarczego pokaże. Możemy być raczej pewni, że procesy restrukturyzacyjne będą przez to droższe, ponieważ profesjonalne przygotowanie wspominanych wycen wymaga osobnych kompetencji. Oznacza to, że w procesie konieczny jest udział biegłego, który przeprowadzi wycenę najprawdopodobniej zgodną z Powszechnymi Krajowymi Zasadami Wyceny (PKZW – Ogólne Zasady Wyceny Przedsiębiorstw) opublikowaną przez Polską Federację Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych (dostępne tutaj).
Test zaspokojenia i postępowanie restrukturyzacyjne
Warto również zauważyć, że test zaspokojenia należy aktualizować za każdym razem gdy pojawią się nowe propozycje układowe lub wprowadzana jest zmiana do obecnych. Logiczną konsekwencją może być też wymóg ponowienia testu zaspokojenia jeśli np. zmienią się np. stopy procentowe wpływając na koszt pieniądza w czasie lub kursy przeliczeniowe walut, istotne przy rozliczeniach importowych i eksportowych. Przedstawione przykłady nie zamykają listy przyczyn, które mogą zdezaktualizować test zaspokojenia. Konsekwencje łatwo sobie wyobrazić. W efekcie postępowanie może być nie tylko droższe, ale też dłuższe. Trudno więc mówić o korzyściach.
Kontakt z nami
W biznesie wygrywa zazwyczaj ten, kto przejawia inicjatywę, rozwiązuje pojawiające się problemy i jest o krok przed innymi. Nie inaczej jest w restrukturyzacji. Dlatego, jeżeli przedsiębiorstwo przechodzi przez okres słabszej koniunktury, niskiej wypłacalności, zagrożenia działalnością windykacyjną — to nie należy czekać.
Zapraszamy do naszego biura w Krakowie. Skontaktuj się z nami bezpośrednio pod numerem telefonu 881 927 832 lub pod adresem biuro@restrukturyzacja.legal.
Kancelaria Doradcy Restrukturyzacyjnego Mateusz Ładyga, Łąkowa 25A/1, 31-443 Kraków
